Sinds het midden van vorige eeuw is onze openbare ruimte ingericht voor snelle verplaatsingen per automobiel, waardoor autowegen, maar ook rijbanen, een groot deel van de openbare ruimte in beslag namen. En zeker de textielsteden die snel groeiden in deze periode zijn vergroeid met deze infra-erfenis.

Maar infrastructuren gaan erg lang mee, en bij de planning is het de kunst om te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Een ervan is duurzame mobiliteit: De toekomst is niet aan individueel vervoer per automobiel (ook de elektrische), maar aan vervoer per fiets. En daarmee bedoelen we alle vervoermiddelen die behoren tot de ‘fietsfamilie’, voertuigen die min of meer door spierkracht worden aangedreven. En dat is – zeker in de toekomst – veel meer dan de bekende relatief langzame tweewieler.

Toekomstvisie Fietsersbond: ‘We zien in 2040 niet alleen de vertrouwde fiets op straat, maar een hele FietsFamilie van bakfietsen, transportfietsen, driewielers, speedpedelecs, velomobielen, ligfietsen, aangepaste fietsen voor ouderen en mensen met een handicap, riksja’s, fietstaxi’s, overkapte fietsen et cetera.’ Verbrandingsmotoren, ook de blauwe kentekens, behoren zeker niet tot de ‘fietsfamilie’. De laatste, want opgevoerd en vervuilend, zouden van alle fietspaden moeten worden verbannen.

Binnen de fietsfamilie kunnen we ook steeds meer verschillen in rij-snelheden verwachten, naar verhouding groter dan bij auto’s. Een factor 2 of meer is geen uitzondering. Netjes achter elkaar rijden is dan geen optie. Bij een infrastructuur voor fietsers, is het noodzakelijk dat fietsers elkaar makkelijk kunnen inhalen. Duurzame mobiliteit betekent ook minimaal verbruik van energie: Remmen voor een haakse bocht of kruising en optrekken tot 25 km/u kost meer energie dan 2,5 meter klimmen. In Enschede en omgeving ligt een uitgebreid en fraai netwerk van ‘recreatieve fietspaden’. Vele paden zijn echter niet geschikt voor een toekomstig fietsnetwerk: De weg is te slecht of bochtig, inhalen is onmogelijk of verlichting ontbreekt, waardoor ze ’s nachts als onveilig worden ervaren. Deze paden zijn leuk voor recreanten, maar niet voor forensen die snel in een andere stad willen komen. Ook de huidige fietspaden langs drukke wegen als de N18 of N733 en zijn niet ideaal wegens luchtvervuiling door fijnstof van verkeer.

Een netwerk van goede fietspaden binnen en vooral tussen de steden, met een breedte van tenminste 2 meter per rij-richting zoals de F35, is van het grootste belang. Ale daarmee meer forensen de auto laten staan, zal de leefbaarheid rond drukke wegen alleen maar toenemen. Om het effect daar van te zien kunnen we kijken naar bij voorbeeld de fietssnelwegen tussen Nijmegen en Arnhem. De grote hoeveelheid en diversiteit aan fietsers die daar overheen gaat zou ondenkbaar zijn op de smalle fietspaden in Twente, maar maakt vele auto’s overbodig.